महाराष्ट्र ग्रंथोत्तेजक संस्था गेली १३० वर्षे उत्कृष्ट मराठी ग्रंथांना पुरस्कार देऊन उत्तेजन देण्याचे कार्य करीत आहे. ही संस्था महाराष्ट्रातील सर्वांत जुनी साहित्य संस्था आहे. आधुनिक महाराष्ट्राचे आद्द्य प्रवर्तक न्या. महादेव गोविंद रानडे, जागतिक कीर्तीचे संस्कृत पंडित डॉ. सर रामकृष्ण भांडारकर, प्रसिद्ध कादंबरीकार हरि नारायण आपटे, भारतीय अशांततेचे जनक लो. बाळ गंगाधर टिळक इत्यादी पंचवीस द्रष्ट्या महाराष्ट्रीय समाजधुरीणांनी ही संस्था इ. स. १८९४ मध्ये २९ ऑक्टोबर रोजी स्थापन केली. मराठी भाषेच्या आणि साहित्याच्या अभ्युदयासाठी कार्य करण्याचे उद्दिष्ट त्यामागे होते. त्यावेळी संस्थेचे नाव ठेवले डेक्कन व्हर्नाक्युलर ट्रान्सलेशन सोसायटी.